Tết Thanh minh cần chuẩn bị những gì?

Tết Thanh minh là một ngày lễ Tết thể hiện “Đạo lý uống nước nhớ nguồn”, lòng thành kính đối với tổ tiên của người dân Việt Nam. Mang đậm nét thiêng liêng phong tục truyền thống in sâu trong mỗi người dân Việt Nam.

Theo quan niệm của nhiều nước phương Đông, Tết Thanh minh là 1 trong 24 tiết khí của một năm, là tiết khí thứ 5, bắt đầu sau ngày Lập xuân 45 ngày và sau ngày Đông chí 105 ngày. Tết Thanh minh sẽ kéo dài trong khoảng 15-16 ngày. Tết Thanh minh chính là ngày đầu tiên của tiết khí này.

Bạn đang xem: Tết Thanh minh cần chuẩn bị những gì?

Theo lịch vạn niên, Ngày lễ Tết Thanh minh không có ngày cố định, thời gian bắt đầu từ ngày 4 đến 5/4 (sau khi kết thúc tiết Xuân phân) và kết thúc vào khoảng 20 đến 21/4 dương lịch (khi bắt đầu tiết Cốc vũ). Tiết Thanh minh kéo dài khoảng 15 – 16 ngày và ngày đầu tiên được gọi là Tết Thanh minh.

Năm 2024, Tiết Thanh minh rơi vào thứ 5, ngày 4/4 dương lịch, tức 26/2 âm lịch. Vào dịp này ngoài việc tảo mộ thì tục cúng hay chuẩn bị mâm cỗ cúng cũng là một phần quan trọng được nhiều người coi trọng.

Cúng Tết Thanh minh ngoài mộ

Nhân dịp Tết Thanh minh, người ta đem theo xẻng, cuốc để đắp lại nấm mồ cho đầy đặn, rẫy hết cỏ dại và những cây hoang mọc trùm lên mộ. Điều này giúp tránh vừa tránh các loài động vật hoang dã như rắn, chuột đào hang, làm tổ, vừa không phạm tới linh hồn người đã khuất. Sau khi dọn sạch mộ, người tảo mộ đặt lễ vật cúng Tết Thanh minh vào chỗ thờ chung để làm lễ.

Lễ cúng Tết Thanh minh ở phần mộ tổ tiên có thể là lễ chay hoặc lễ mặn tùy từng điều kiện và truyền thống của mỗi gia đình. Các lễ vật gồm: Hương, đèn, chè, rượu, nước, trầu cau, tiền vàng, hoa quả.

Mâm cỗ chay gồm: Xôi chè, oản chuối, bánh, nước, gạo muối, bỏng, chén mật ong. Mâm cỗ mặn ngoài những thứ trên có thêm rượu thịt, xôi, gà luộc hoặc khoanh giò.

Nếu có nhiều bát hương thì bát nào cũng phải thắp hương, còn lễ vật đặt trên bàn có thể chung. Cần sắp lễ vật gọn gàng, đựng các lễ vật bằng đĩa, khi bày trên mặt đất cần lót chiếu hoặc khăn và để tại nơi bằng phẳng trước khi thực hiện nghi lễ cúng.

Khi cúng xong, cần đợi hương cháy khoảng 2/3 thì lễ tạ, hóa vàng và xin lộc về nhà để làm lễ gia thần và gia tiên ở nhà. Bài cúng nếu được viết ra giấy thì đọc xong cũng đem hóa.

Cúng Tết Thanh minh tại nhà

Trước khi cúng Tết Thanh minh tại nhà, bạn cần dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ, gọn gàng và lau sạch bàn thờ gia tiên. Sau khi chuẩn bị xong mâm lễ cúng Tết Thanh minh, gia đình bắt đầu bài trí lên bàn thờ.

Thông thường, mâm cúng Tết Thanh minh không yêu cầu lễ vật cầu kỳ. Với mâm cúng mặn, bạn có thể chuẩn bị một số món cơ bản như xôi, gà luộc, canh măng, các món xào, nem rán…

Một số lễ vật khác giúp cho mâm cúng Thanh minh trở nên đầy đủ hơn gồm trái cây, hoa tươi, trầu cau, vàng mã…

Riêng các gia đình Phật tử thì cần chuẩn bị mâm cúng chay. Nếu gia đình bạn không nấu cỗ cúng Tết Thanh minh, bạn có thể thắp hương với trái cây tươi, trà, một ít bánh, kẹo để tỏ lòng biết ơn với tổ tiên.

Người cúng cần mặc trang phục lịch sự, sạch sẽ, chỉnh tề rồi lên hương, sau đó vái lạy tổ tiên và đọc văn khấn. Khi một tuần hương cháy hết thì gia đình có thể hóa vàng và xin thụ hưởng lộc.

Lưu ý

Tiến hành tảo mộ cuối năm vào buổi sáng.

Không đùa giỡn, trêu đùa khi đi tảo mộ. Phải ăn mặc lịch sự, trang trọng để thể hiện sự tôn nghiêm với những người đã khuất.

Trước khi tiến hành dọn dẹp, người chủ gia đình hoặc người lớn tuổi phải thắp nhang, đèn xin phép và đọc văn khấn tảo mộ. Trong khi đợi hương tàn, con cháu dọn dẹp và khi nhang cháy được 2/3 thì gia chủ tiến hành hóa vàng và xin thụ lộc.

Không giẫm đạp lên phần mộ người khác

Khi đi tảo mộ về nên tắm rửa, thay quần áo sạch sẽ.

Ngoài việc chuẩn bị mâm cúng đầy đủ, những bài văn khấn đúng cũng là cách để mọi người bày tỏ lòng thành kính với tổ tiên. Sau đây là bài văn khấn Âm phần long mạch theo sách Văn khấn cổ truyền của Đại đức Thích Thanh Tâm, NXB Thời đại.

Văn khấn Thanh minh ngoài mộ

Nam mô A Di Đà Phật (3 lần).

Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.

Con kính lạy hoàng thiên hậu thổ, chư vị tôn thần.

Con kính lạy các ngài thần linh bản xứ cai quản trong khu vực này.

Hôm nay là ngày: …

Tín chủ chúng con là: (tên người khấn).

Ngụ tại: (địa chỉ của nhà tín chủ).

Nhân tết Thanh minh, tín chủ con thành tâm sắm lễ, quả cau lá trầu, hương hoa trà quả, thắp nén tâm hương kính dâng trước án, kính mời chư vị tôn thần lai lâm chiếu giám.

Xem thêm : Cúng rằm tháng 7 ngày nào, giờ nào thì tốt? Gợi ý mâm cúng, bài cúng rằm tháng 7

Gia đình chúng con có ngôi mộ của: (cha, ông hay cụ tam đại, tứ đại theo vai của người dưới mộ so với tín chủ), táng tại xứ này, nay muốn sửa sang xây đắp.

Vì vậy chúng con xin kính cáo các đấng thần linh, thổ công, thổ phủ, long mạch, tiền chu tước, hậu huyền vũ, tả thanh long, hữu bạch hổ và chư vị tôn thần cai quản trong khu vực này.

Chúng con kính mời các vị chư thần về đây chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, độ cho vong linh được an nhàn yên ổn, siêu thoát.

Cúi xin các vị phù hộ độ trì cho tín chủ chúng con toàn gia mạnh khỏe an bình, bốn mùa không tật ách, tám tiết hưởng thái bình.

Nam mô A Di Đà Phật (3 lần).

Văn khấn Thanh minh trong nhà

Nam mô A Di Đà Phật (3 lần).

Con lạy chín phương trời, mười phương chư phật, chư phật mười phương.

Con lạy gia tiên tiền tổ, họ hàng nội ngoại hai bên gia tộc họ…

Con lạy bà tổ cô ông mãnh, ông bà, cô bé Đỏ, cậu bé Đỏ tại gia

Hôm nay là ngày… tháng… năm…

Nay con giữ việc phụng thờ tên là…, tuổi…, sinh tại xã…, huyện…, tỉnh… cùng toàn gia, trước bàn thờ gia tiên cúi đầu bái lễ.

Kính mời thổ công Táo quân đồng lai cách cảm.

Kính dâng lễ bạc: trầu rượu, trà nước, vàng hương, hoa quả cùng phẩm vật lòng thành nhân dịp tiết Thanh Minh, kính mời hương hồn nội ngoại tổ tiên, kỵ, cụ, ông bà, cha mẹ, cô dì chú bác, anh chị em chứng giám và hưởng lễ.

Con thành tâm thành kính cúi xin gia tiên tiền tổ, bà tổ cô ông mãnh, ông bà… phù hộ độ trì, đề tâm xếp nếp, vuốt ve che chở cho đại gia đình con bình an, thịnh vượng, ba tháng mùa hè chín tháng mùa đông đều mát mẻ, tốt tươi. Điều lành mang lại, điều dữ mang đi cho công việc của gia đình con đều thuận buồn xuôi gió, gặp nhiều may mắn.

Chúng con kính dâng lễ bạc tâm thành, cúi xin gia tiên chứng minh chứng giám cho lòng thành của toàn thể gia quyến.

Nam mô A Di Đà Phật (3 lần).