Với đồng bào Êđê và nhiều dân tộc ở Tây Nguyên, ché là một tài sản quý, không chỉ thể hiện sự sung túc, giàu có hay sức mạnh của dòng tộc mà còn là một phần sính lễ trong cưới hỏi hay vật phẩm phải đền bù khi xử phạt, làm quà biếu, đón một sinh linh gia nhập cộng đồng cho đến khi kết thúc một kiếp người…

 Người Ê Đê có quan niệm, mỗi chiếc ché đều có linh hồn, là một vật linh, thể hiện sức mạnh dòng tộc, giúp gắn kết cộng đồng, dòng họ. Mỗi khi mua ché về, người Ê Đê luôn làm lễ cúng báo với thần linh hoặc khi có sự thay đổi liên quan đến ché.

Lễ cúng nhập gia cho ché, gia chủ nhằm thông báo cho họ hàng, người dân buôn làng biết, đến chia vui cùng gia đình, sau khi cúng ché như một thành viên gia đình, được đối xử như con người. Khi không sử dụng, bán hay cho ché đi, họ làm lễ cúng chia tay, khi không may làm vỡ ché thì phải cúng tạ lỗi với thần linh và chủ ché.






centerrightdel
 Người Ê Đê không sản xuất ra ché mà phải mua hoặc trao đổi từ người Lào hoặc người Kur, khi đem được ché về nhà đồng bào làm lễ cúng ché, để tạ ơn ché về với gia đình. Lễ vật cúng được đồng bào chuẩn bị gồm: 1 con heo lớn, 3 ché rượu lớn, 20 vòng đồng, 3 chuỗi hạt, 3 chén đồng, 3 tô đồng, 1 mâm đồng, 1 cây xoan, 1 bó mía tươi, 1 cây chuối tươi…

 

Dương Mạnh Cường